Sıkça Sorulan Sorular
Görme engeli nedir?
Görme engeli; görme gücünün kısmen ya da tamamen yetersizliğinden dolayı bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun etkilenmesi durumunu ifade eder. Görme engeli, hem körlüğü ve hem de az görmeyi kapsar.
Ebeveynler çocuğun görmesinde bir sorun olduğunu nasıl anlayabilir?
Görme güçlüğü çeken çocuklarda; çocuğun yüzünü ışık kaynağına dönmemesi, gözün alışılmışın dışında küçük, çok büyük veya gelişmemiş olması, çocuğun 6-8 haftalık olmasına rağmen anne-babasının yüzüne bakmıyor ve gülümsemiyor olması, göz bebeklerinin siyah değil beyaz olması, gözde beyaz renkli parlama, gözlerinde kayma, şaşılık veya devamlı hareket olması, sık sık gözlerini ovalama veya sallanma ihtiyacı, gözlerde ağrı gibi belirtiler söz konusu olabilir.
Körlüğün sebepleri nelerdir? Doğuştan mı, sonradan mı oluşur?
Görme yetisinin kaybı doğuştan veya sonradan olabilir. Tamamen görmemek (total körlük) veya az görme, görme oranı ve görmeme sebepleri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Sinirlerin dejenerasyonu, genetik hastalıklar, göz tansiyonu, erken doğum, geçirilen ateşli hastalıklar, çeşitli tümörler, kazalar bunlara birkaç örnektir.
Görme engelli çocuklar hangi okullara giderler, nasıl eğitim alırlar?
Ülkemizde görme engelli çocuklar, görme engelliler okullarında okuyabildikleri gibi, gören akranlarıyla aynı okullarda da okuyabilir. Hangi okulun seçileceğine ilişkin karar aileye aittir. Parıltı Derneği, kaynaştırma eğitimi kapsamında, görme engelli çocukların gören çocuklarla aynı okulda okuması gerektiğini savunur. Görme engelli çocukların erken yaşlardan itibaren görenlerle bir arada okumasının, uyum ve öğrenme kapasitelerini arttıracağını düşünmektedir. Görme engelli çocuklar örgün eğitimin yanı sıra özel eğitime de ihtiyaç duyar. Çocukların görme yetersizliğinden kaynaklı eğitsel ihtiyaçları, kurumumuzda verilen eğitimlerle desteklenmektedir.
Braille alfabesi (kabartma yazı) nedir?
1821 yılında Louis Braille tarafından geliştirilmiş görme engelli insanların okuyup yazması için kullanılan bir alfabedir. İki sütunda dizilmiş altı kabartılmış noktadan oluşur. Her iki sütunda üçer nokta bulunur. Noktaların farklı kombinasyonlarla dizilmesiyle alfabedeki harfler oluşturulur. Braille alfabesi, Latin alfabesinin harflerinin yükseltilerek yazılmış hali değildir.
Kabartma yazı kullanan bir öğrenci kaynaştırma yoluyla eğitimde dersleri nasıl takip eder?
Öğretmenlerden görme engelli öğrenciyi ön sıraya oturtması ve tahtaya yazılanları seslendirmesi istenebilir. Öğrenci ders esnasında kabartma yazı tableti ya da daktilo kullanarak ders notlarını alabilir. Ders kitapları MEB tarafından kabartma yazıyla basılarak gönderilmektedir.
Eğitsel anlamda az görme ile körlük arasındaki fark nedir?
Görme yetersizliğinden ağır derecede etkilenmiş olup, öğretimini dokunarak okuduğu kabartma yazıyla (Braille) ve konuşan kitaplardan dinleyerek sürdürmeye gereksinimi olanlar eğitsel anlamda kör kabul edilir. Eğitsel olarak az görme, bireyin büyük puntolu ya da normal puntolu yazılı materyalleri büyüteçler yardımı ile okuyabilmesi şeklinde tanımlanmaktadır. Fakat az görenlerin görme yetersizliğinden etkilenme düzeyleri her bireyde aynı değildir ve mevcut görme becerilerini kullanmaları da kendilerine özgüdür. Bu yönüyle, söz konusu bireylerin görme becerileri birbirlerinden farklılık göstermektedir.
Az gören çocuklar da kabartma yazı mı kullanır?
Görme engellilerin okuma yazmada hangi yazı tipini kullanacağı, görme yetersizliğinden etkilenme oranlarına bağlı olarak değişir. Mürekkep baskı ile basılmış belirli punto büyüklüğündeki yazıları okumakta zorlanan, büyüteç ya da çeşitli cihazlar kullansa dahi okuyamayan kişiler kabartma yazı öğrenimine ihtiyaç duyar. Her bir görme engellinin görme yetersizliğinden etkilenme oranı ve ihtiyaçları farklı olduğu için, eğitim planı da kişiye özel belirlenir.
Görme engelli kişiler dışarıda tek başına nasıl hareket eder?
Görme engelli kişi hareket ederken ve dolaşırken; gören bir kişiden, beyaz bastondan, ülkemizde yeni yeni yaygınlaşan rehber köpeklerden ve elektronik araçlardan yararlanabilir. Aşina oldukları yerlerde, kaldırım, yol ayrımı, bir fırından gelen koku gibi işaretleri referans alarak rahatlıkla kendilerini konumlandırabilirler. Navigasyon uygulamalarını kullanarak yabancısı oldukları yerlerde de hedeflerine ulaşabilirler. Beyaz baston sayesinde engelleri çarpmadan önce fark edebilirler.
Görme engellilerin bağımsız hareket etmesi ve baston kullanımı neden önemlidir?
Görme engeline sahip bir kişinin, görme yetersizliği ile baş etmesi bağımsız bir şekilde dolaşmasına bağlıdır. Çünkü bağımsız hareket edemeyen kişinin çevreyi anlaması ve öğrenmesi sınırlandırılmış olur. Beyaz baston, görme engelli kişinin başkalarına bağımlı olmadan hareket etmesini sağladığı için en fazla önerilen yardımcı araçtır.
Baston kullanmaya ne zaman başlanmalıdır?
Beyaz baston eğitim süreci kişinin yaşına ve gelişim seviyesine göre özel olarak planlanır. Baston kullanmak için çocuğun kendine ait nesneyi koruma, yanında taşıyabilme gibi becerilerinin gelişmiş olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra bastonu tek elle tutup hareket ettirebilecek güçte olması gerekmektedir. Bunları yapabildiği en erken yaşta baston eğitimine başlanabilir.
Yollardaki kılavuz (sarı) çizgiler ne işe yarıyor?
Bu çizgiler, görme engellilerin baston ile yolu takip etmesini kolaylaştırmak amacıyla yapılmıştır. Noktalı veya şeritli çizgiler farklı anlamlara gelmektedir.
Görmeyen çocukların konuşması ve yürümesi de geç mi olur?
Farklı bir engeli ya da gelişimsel geriliği yoksa, görmeyen bebekler gören bebeklerle aynı yaşlarda yürüyebilir ve konuşmaya başlayabilir. Çocuk 2 yaşına geldiği halde konuşma veya yürüme başlamadıysa çocuğun görme yetisinin yanı sıra gelişimsel gerilik açısından değerlendirilmesi uygun olacaktır.
Görme engelliler iş bulabilir mi?
Görme engelliler, gören yetişkinler gibi meslek sahibi olabilir. Kamu kurumları ve özel kuruluşlarda iş edinebilir. Gerekli düzenlemelerin yapılması koşuluyla her alanda çalışabilirler. Bağımsız bir şekilde hayatlarını sürdürebilirler.
Görme engelliler bilgisayar ve telefon kullanabilir mi?
Bilgisayar ve telefonlara yüklenen ekran okuyucu programlar aracılığıyla her bilgisayar görmeyen bir kullanıcı tarafından kullanılır duruma gelmektedir. Ekran okuyucu programlar ekranda yer alan verileri sese çevirerek bu verilere ulaşmayı sağlar. Günümüzde bazı markaların, yüklemeye ihtiyaç olmadan aktifleştirilen ekran okuyucu özelliği bulunmaktadır. Bilgisayar ve telefonların değişen görme oranlarına göre büyütme özellikleri de bulunmaktadır.
